https://www.almayadeen.net/analysis/1426416/بعد-ليبيا-وسوريا—هل-يواجه-إردوغان-بوتين-في-أرمينيا

 

 

Azerbajdzsánnak stratégiai fontossága van, mint egy összekötő kapocs a török eredettel bíró közép-ázsiai köztársaságok és Törökország között, ami Irán és Oroszország történelmi ellensége. Ők mind a ketten Örményország és Azerbajdzsán szomszédai, egyben közel vannak a Fekete-tengerhez, az amerikaiak legnagyobb álmához.

Azzal a viszonylagos nyugalommal, ami Szíriában és Líbiában uralkodik, miután az amerikaiak és a németek nyomást gyakoroltak a líbiai felekre, sokan úgy gondolják Recep Tayyip Erdoğan török elnökről, hogy ezúttal szembe a Kaukázusban fog szembenézni “barát-ellenségével”, Putyin elnökkel. Konkrétan az azeri-örmény felfordulás útján, Nagorno-Karabah térsége miatt, ahol az első újságíró voltam, aki közvetítette a harcokat az 1991 és 1993 közötti időszak éveiben.

45 nappal a konfliktus után, aminek Azerbajdzsán határa Nagorno-Karabah térségével a tanúja volt, mely utóbbit az örmények tartják irányítás alatt, e határszakasz újabb heves összecsapásokat látott a két fél között. Ez várható volt a török-azeri hadgyakorlat után, mely az említett összecsapás után két héttel kezdődött és 3 hétig tartott szárázföldön és a levegőben. Akkoriban a hírforrások arról szóltak, hogy Ankara Azerbajdzsánnak a hadgyakorlat alatt és után nagy fegyvertámogatásokat nyújtott, főként nagyszámú fegyveres és fegyvertelen drón útján, melyeket Selcuk Bayraktar, Erdoğan elnök veje gyárt.

Akkoriban a hírek szóltak izraeli támogatásról is Azerbajdzsánnak, mely katonai és stratégiai felszereléshez jutott “Izraeltől”, amely úgy látja, hogy ez a muszlim ország előőrs lehet Irán elleni ellenséges terveihez. Az ország ellen, amiben nagyjából 20 milliónyi azeri származású ember él, akik miatt “Izrael” külön tervekkel számol.

Tel-Aviv szintén nagy fontosságot szentel kapcsolatainak szomszédjával, Georgiával és az ottani jelenlétének. Nemcsak az Irán elleni tervei miatt, de Oroszország ellenében is, tudván, hogy Azerbajdzsán olajban és földgázban gazdag ország, a Kaszpi-tengerrel határos, illetve olaját és gázát a török Ceyhan kikötőjén keresztül exportja georgiai területeken keresztül.

“Izrael” olajigényének nagyjából 40%-át ezen a vezetéken keresztül fedezi, merthogy olajszállítók Ceyhanból Haifa kikötőjébe szállítanak, miközben szó van egyéb tervekről is olaj és gáz szállításáról Kazahsztánból és Türkmenisztánból ebbe a kikötőbe, onnan pedig Európába. Akkor, amikor mindenki tudja, hogy a zsidó üzletemberek szerepét és súlyát Azerbajdzsánban. Nekik van izraeli és orosz állampolgárságuk is. Ezzel együtt Tel-Aviv számol a közel egymillió orosz származású zsidóval is, akik “Izraelben” élnek, ami számos tervet készített Oroszország ellen, mert az keresztezi terveit Szíriában, Iránban és az arab térségben általában. Ezek ugyanazok a számítások, amikkel Erdoğan elnök is számol az orosz szorítások miatt, amikkel Szíriában, Líbiában és összeségében az egész térségben szembenéz.

Mindez nem gátolta meg Erdoğan elnököt abban, hogy hasznot húzzon az összes arab és regionális ellentmondásból a Közel-Keleten, most pedig a Kaukázusban, miután kénytelen volt visszakozni a Görögországgal és Ciprussal kialakult válságában a rá nehezedő amerikai és német, valamint az EU által gyakorolt nyomás miatt, amikor Ibrahim Kalin bejelentette készségét az együttműködésre és egyeztetésre Párizzsal Líbia ügyében és más kérdésekben is, köztük kétség kívül a Görögországgal és Ciprussal kialakult konfliktusban.

A diplomáciai körök nem hagyják figyelmen kívül Moszkva hallgatásának (ugyan még meddig?!) a lehetőségét Azerbajdzsán legutóbbi katonai aktivitása iránt, hogy az elmozdítsa Nikolai Pasiján örmény miniszterelnököt, aki korábban nagyon barátságosnak mutatkozott Amerika, a NATO és az EU felé, amely 29 éven át hallgatott az örmény megszállásról Nagorno-Karabah térsége fölött, amelyért Azerbajdzsánnal küzd. Ez a terület, mely egy hegyvidéki térség és örmény többséggel bír, autonómiát élvezett Azerbajdzsánon belül a szovjet érában. Ennek bukásával 1991-ben az örmények megszállták a térséget, ahogy megszálltak 6 kisebb azeri várost is a térség közelében, aminek próbálkozásaik ellenére nem tudtak nemzetközi elismertséget szerezni, hogy önálló entitás, vagy autonómia legyen.

Azerbajdzsán épp így kudarcot vallott abbéli probálkozásában, hogy meggyőzze az örményeket, vagy rábírta őket a visszavonulásra megszállt területeiről a térségen kívül. Ezt próbálja most elérni Törökország nagyarányú politikai és katonai támogatásával, mely kihasználta minden katonai lehetőségét, hogy eldöntse az ügyet. Mindez akkor, amikor senki nem hagyja figyelmen kívül ennek az ügynek a történelmi vetületét, tekintve, hogy az örmények Törökországban látják legnagyobb ellenségüket. Azt ugyanis az oszmán állam ökösének tekintik, ami népirtást követett el ellenük az első világháború végén és alatt, amit Ankara mindig tagad, azt mondva, hogy az örmények szövetségre léptek Oroszoroszággal az oszmán állam ellen, aminek állampolgárai voltak.

A legutőbbi események további vetületet is nyertek, mert azután történtek, hogy az [Emberi Jogok] Szíriai Megfigyelőközpontjától információk érkeztek. Eztöbb száz szíriai zsoldos, a Murád Szultán és a Szulejmán Szultán csoportokba tartozó tartozó többségében szíriai türkmén és néhány török etnikumu harcos átszállításáról beszél Azerbajdzsánba majd kihelyezésükről végig Karabah térség határai mentén. Ez az, ami felbőszítette Moszkvát, ami nem is rejti el aggodalmát aztól, hogy ezek egy része (még mindig több ezer csecsen és egyéb származású fegyveres van Idlibben) átszivárog a Dagesztánnal és Csecsenfölddel határos Georgiába, onnan pedig a további muszlim többségű területekre az Orosz Föderáción belül.

Ez eredményezte, hogy Ukrajna azonnal bejelentette támogatását Azerbajdzsán iránt, nyílt jelzesként Moszkvával szemben, amely bekebelezte a Krím-félszigetet. Itt szintén van egy török származású muszlim kisebbség, aminek vezetőjével Erdoğan elnök gyakran találkozik, miután többször is bejelentette, hogy elutasítja az orosz döntést.

A legutóbbi fejlemények egyben olyan értesülések fényében is érkeztek, melyek arról beszélnek, hogy konfliktusok álltak be a kapcsolatokban Ankara és Moszkva között, miután a török fél elutasította az orosz kérést a török erők kivonására az Idlib körüli és az Eufrátesz nyugati részén lévő megfigyelőpontokról. Mégpedig akkor, amikor ütköztek egymással az orosz és a török érdekek Líbiában is, főként az amerikai beavatkozás után, mely a harcoló feleket rékényszerítette, hogy leüljenek a tárgyalóasztalhoz és megegyezzenek azokban a keretekben, amelyek segítik lezárni a válságot, miután kiutasítottak minden külföldi erőt és az összes zsoldost onnan. Ez alatt pedig elsősorban Törökország, majd Oroszország értendő.

Bárhogyan is, bármi is lesz az eredménye a legutóbbi eseményeknek, világosnak tűnik, hogy Erdoğán elnök nem fog meghátrálni álláspontjából Karabah ügyében és ott arra fog törekedni, hogy nagy győzelmet arasson, mely segíti majd javítani a hangulatot tábora és követői körében otthon. Ugyanis a veszélyes pénzügyi válság következményei kezdenek elszabadulni. Ez eredményezte az agresszív médiatámadást az örmények ellen, hiszen a török hadsereghez húzó média már követelte “az örmény főváros, Jereván bombázását rakétákkal, olyan leckére tanítva az örményeket, amit megérdemelnek, illetve minden megszállt azeri terület felszabadítását”.

Ez a várható győzelem fontos lesz az azeri elnöknek, Ilham Alijevnek is, aki veszélyes vádakkal néz szembe vezetése és családtagjai korrupcióját illetően. Kiváltképp felesége, Mehriban kapcsán, aki egyben az elnökhelyettesi posztot is betölti, és azt tartják róla és lányairól, hogy nagyrészt ők tartják kézben az országot belülről az olaj és a gáz útján, aminek Erdoğan elnök nagy fomtosságot szentel külpolitikai számításai közepette.

Senki nem hagyja figyelmen kívül Azerbajdzsán stratégiai fontosságát, hiszen az az összekötő kapocs a török etnikumú muszlim közép-ázsiai köztársaságok (Kahahsztán, Üzbegisztán, Kigizisztán és Türkmenisztán) és Törökország közt, ami a cári Oroszoroszág és a perzsa Irán történelmi és hagyományos ellensége. Ezek ketten szomszédosak Azerbajdzsánnal és Örményországgal is, egyben közel vannak a Fekete-Tengerhez, az amerikaiak legnagyobb álmához is.

Immár világos, hogy ez a két ország a küzdelmek új színterére lépett, melyet számos fél bonyolít, ahogy ez a helyzet Szíriában, Líbiában és számos helyen is a térségben, melyről Erdoğan elnök azt mondja, hogy “tele van az oszmánok lábnyomaival, amiről nem térünk le”.

Ez a titka minden török politikának az ún. “Arab Tavasz” óta, melyről azt mondják, hogy az Igazságosság és Haladás tapasztalatát reklámozta egy szekuláris demokratikus muszlim országban a térség államai felé, aztán történt, ami történt. Erdoğan elnök úgy vélte, hogy ez a tavasz segíteni fogja őt az oszmán szultanátus és kalifátus emlékeinek feltamasztásában, amikről álmodozik. Amiért elköveti mindazt, amit elkövetett otthon és külföldön, miután Törökország abszolút ura lett bármifajta versenytárs, rivális, vagy ellenző nélkül, aki elmondhatná neki, hofy az egyetlen haszonélvezője ennek a tavasznak, az csakis “Izrael”.

 

 

---

بعد ليبيا وسوريا.. هل يواجه إردوغان بوتين في أرمينيا؟

 

حسني محلي | المصدر: الميادين نت | 28 أيلول 20:06

باحث علاقات دولية و متخصص بالشأن التركي 

لأذربيجان أهمية استراتيجية وهي همزة الوصل بين جمهوريات آسيا الوسطى الإسلامية ذات الأصل التركي وبين تركيا العدو التاريخي لروسيا وإيران، وهما معاً جارتان لأذربيجان وأرمينيا، بقربهما من البحر الأسود، حلم الأميركيين الأكبر

مع الهدوء النسبي الّذي يخيّم على الوضع في سوريا وليبيا بعد الضغوط الأميركية والألمانية على الأطراف الليبيين، يتوقّع الكثيرون للرئيس التركي رجب طيب إردوغان أن يواجه هذه المرة “صديقه وعدوه” الرئيس بوتين في القوقاز، وتحديداً عبر التوتر الأرمني – الأذربيجاني، بسبب إقليم ناغورني كاراباخ الذي كنت الصحافي الأول الذي غطَّى معاركه خلال الأعوام الممتدة بين 1991-1993

بعد 45 يوماً من التوتر الذي شهدته الحدود الأذربيجانية مع إقليم ناغورني كاراباخ الذي يسيطر عليه الأرمن، شهدت هذه الحدود من جديد مواجهات ساخنة بين الطرفين، وهو ما كان متوقعاً بعد المناورات التركية-الأذربيجانية التي بدأت بعد المواجهات المذكورة بأسبوعين، واستمرت 3 أسابيع براً وجواً. وتحدّثت المعلومات آنذاك عن مساعدات عسكرية كبيرة قدمتها أنقرة لأذربيجان خلال المناورات وبعدها، وبشكل خاص تسليمها عدداً كبيراً من الطائرات المسيرة بالسلاح أو من دونه، والتي يقوم بتصنيعها سلجوق بايراقدار؛ صهر الرئيس إردوغان

وكانت المعلومات تتحدث آنذاك أيضاً عن دعم إسرائيلي لأذربيجان، التي تحصل على معدات عسكرية واستخباراتية من “إسرائيل”، التي ترى في هذا البلد المسلم مخفراً متقدماً لمخططاتها العدوانية ضد إيران؛ البلد الذي يعيش فيه حوالى عشرين مليوناً من أصل أذري، وضعت “إسرائيل” من أجلهم حسابات خاصة

كما تولي تل أبيب علاقاتها مع الجارة جورجيا وتواجدها فيها أهمية كبيرة، لا في مخططاتها الخاصة مع إيران فحسب، بل روسيا أيضاً، باعتبار أن أذربيجان بلد غني بالنفط والغاز، ويطل على بحر قزوين، ويصدر غازه وبتروله إلى ميناء جيهان التركي عبر أراضي جورجيا

وتغطي “إسرائيل” حوالى 40% احتياجاتها من البترول من هذا الأنبوب، إذ تقوم ناقلات النفط بنقله من جيهان إلى ميناء حيفا، مع استمرار الحديث عن مشاريع أخرى لنقل الغاز والبترول من كازاخستان وتركمنستان أيضاً إلى هذا الميناء، ومنه إلى أوروبا، في الوقت الذي يعرف الجميع دور رجال الأعمال اليهود وثقلهم في أذربيجان، وهم يحملون الجنسية الإسرائيلية والروسية أيضاً، مع حسابات تل أبيب الخاصة بحوالى مليون يهودي من أصل روسي يعيشون في “إسرائيل”، التي وضعت العديد من الحسابات ضد روسيا، لأنها تعرقل مشاريعها في سوريا وإيران والمنطقة العربية عموماً، وهي الحسابات التي وضعها أيضاً الرئيس إردوغان في مواجهة المضايقات الروسية التي يتعرض لها في سوريا وليبيا والمنطقة عموماً

ولم يمنع ذلك الرئيس إردوغان من الاستفادة من كل هذه التناقضات العربية والإقليمية في الشرق الأوسط، والآن في القوقاز، بعد أن اضطر إلى التراجع في أزمته مع اليونان وقبرص بسبب الضغوط الأميركية والألمانية والاتحاد الأوروبي، إذ أعلن إبراهيم كالين عن استعداده للتنسيق والتعاون مع باريس في موضوع ليبيا والمواضيع الأخرى، ومنها من دون شك التوتر مع اليونان وقبرص

ولا تتجاهل الأوساط الدبلوماسية احتمالات سكوت موسكو (إلى متى؟!) على التحركات العسكرية الأذربيجانية الأخيرة لإحراج رئيس الوزراء الأرميني نيكولا باشينيان، الذي سبق له أن تودّد لأميركا والحلف الأطلسي والاتحاد الأوروبي، الذي لم يحرك ساكناً طيلة 29 عاماً مضت ضد سيطرة الأرمن على إقليم ناغورني كاراباخ المتنازع عليه مع أذربيجان، فقد كان الإقليم، وهو منطقة جبلية وعرة ذات أغلبية أرمنية، يتمتع بحكم ذاتي داخل حدود أذربيجان في العهد السوفياتي. وبسقوطه في العام 1991، سيطر الأرمن على المنطقة، كما احتلوا 6 مدن أذربيجانية صغيرة قرب الإقليم الذي فشل في مساعيه للحصول على اعتراف دولي به ككيان مستقل أو حكم ذاتي

كما فشلت أذربيجان في مساعيها لإقناع الأرمن أو إجبارهم على الانسحاب من أراضيها المحتلة خارج الإقليم، وهو ما تسعى إليه الآن بدعم سياسي وعسكري كبير من تركيا، التي استنفرت كل إمكانياتها العسكرية لحسم هذه القضية، في الوقت الذي لا يتجاهل أحد الجانب التاريخي لهذه القصة، باعتبار أن الأرمن يرون في تركيا العدو الأكبر لهم، ويتهمونها، بصفتها وريثة الدولة العثمانية، بالقيام بإبادة جماعية ضدهم إبان الحرب العالمية الأولى وخلالها، وهو ما ترفضه أنقرة دائماً، وتقول إن الأرمن تحالفوا مع روسيا ضد الدولة العثمانية التي كانوا مواطنين فيها

واكتسبت الأحداث الأخيرة أهمية إضافية، لأنها جاءت بعد معلومات المرصد السوري الذي تحدث عن نقل المئات من المرتزقة السوريين من فصيل السلطان مراد والسلطان سليمان، وغالبيتهم من التركمان السوريين وبعض العناصر القومية التركية، إلى أذربيجان، ونشرهم على طول الحدود مع إقليم كاراباخ، وهو ما سيزعج موسكو التي لا تخفي قلقها من احتمالات تسلل بعضهم (ما زال في إدلب الآلاف من المسلحين من أصول شيشانية وغيرها) إلى جورجيا المجاورة لداغستان والشيشان، ومنها إلى مناطق أخرى داخل حدود روسيا الفدرالية التي تسكنها أغلبية مسلمة

ويفسر ذلك إعلان أوكرانيا فوراً تأييدها لأذربيجان، في إشارة واضحة منها ضد موسكو التي ضمَّت شبه جزيرة القرم إليها، وفيها أيضاً أقلية مسلمة ذات أصول تركية يلتقي الرئيس إردوغان قياداتها باستمرار، بعد أن أعلن أكثر من مرة رفضه القرار الروسي

كما جاءت التطورات الأخيرة بعد المعلومات التي تحدثت عن فتور وتوتر في العلاقة بين موسكو وأنقرة، بعد أن رفض الجانب التركي طلباً روسياً لسحب القوات التركية من نقاط المراقبة بجوار إدلب وبعض المناطق الأخرى غرب الفرات، في الوقت الذي تناقضت المصالح التركية-الروسية في ليبيا، وخصوصاً بعد التدخل الأميركي وإجبار الأطراف المتقاتلين فيها على الجلوس إلى طاولة الحوار، والاتفاق على صيغة تساعدهم على إنهاء الأزمة بعد طرد كل القوات الأجنبية وجميع المرتزقة من هناك، والمقصود بها بالدرجة الأولى تركيا ثم روسيا

وفي جميع الحالات، وأياً كانت نتيجة الأحداث الأخيرة، يبدو واضحاً أن الرئيس إردوغان لن يتراجع عن موقفه في كاراباخ، وسيستمر في مقولاته الحماسية دينياً وقومياً، وسيسعى هناك من أجل تحقيق انتصار كبير يساعده على رفع معنويات أتباعه وأنصاره في الداخل، حيث تتفاقم تداعيات الأزمة المالية الخطيرة، وهو ما يفسر الحملة الإعلامية العنيفة ضد الأرمن، إذ يطالب الإعلام الموالي الجيش التركي “بقصف العاصمة الأرمنية ياريفان بالصواريخ، وتلقين الأرمن الدرس الذي يستحقونه، وتحرير كل الأراضي الأذربيجانية المحتلة

كما سيكون مثل هذا الانتصار المحتمل مهماً بالنسبة إلى الرئيس الأذربيجاني، إلهام عالييف، الّذي يواجه اتهامات خطيرة في ما يتعلّق بقضايا فساد طالته وأفراد عائلته، وبشكل خاص زوجته ميهريبان، التي تشغل في الوقت نفسه منصب النائب الأول لرئيس الجمهورية، ويقال عنها إنّها وبناتها يتحكّمن بالحصة الأكبر من دخل البلاد من البترول والغاز الذي يوليه الرئيس إردوغان أهمية كبيرة في مجمل حساباته الخارجية

ولم يهمل أحد الأهمية الاستراتيجية لأذربيجان، وهي همزة الوصل بين جمهوريات آسيا الوسطى الإسلامية ذات الأصل التركي (كازاخستان وأوزبكستان وقرغيزيا وتركمنستان)، وبين تركيا العدو التاريخي والتقليدي لروسيا القيصرية وإيران الفارسية، وهما معاً جارتان لأذربيجان وأرمينيا، بقربهما معاً من البحر الأسود، حلم الأميركيين الأكبر

وقد بات واضحاً أن هاتين الدولتين ستكونان مسرحاً جديداً للصراعات المعقدة بأطرافها المتعددة، كما هو الحال في سوريا وليبيا وأماكن أخرى في المنطقة، التي يقول عنها الرئيس إردوغان “إن أقدام العثمانيين وطئتها، وهو لن يتخلى عنه

هذا هو سر كل السياسات التركية منذ ما يسمى بـ”الربيع العربي”، الذي قيل عنه إنه بدأ لتسويق تجربة العدالة والتنمية في بلد مسلم ديموقراطي علماني إلى دول المنطقة، فحدث ما حدث. لقد اعتقد الرئيس إردوغان أن هذا الربيع سيساعده على إحياء ذكريات الخلافة والسلطنة العثمانية التي يحلم بها، ومن أجلها قام بما قام ويقوم به في الداخل والخارج، بعد أن أصبح الحاكم المطلق لتركيا من دون أي منازع أو منافس أو معارض يقول له إن المستفيد الوحيد من هذا الربيع هو “إسرائيل” فقط

 

 

---