2019 december 30, 09:13
Bizony a folyamatban lévő fejlemények követése Líbiában igazi kihívást jelent a számos álláspont, egymással ütköző szövetség, illetve a megannyi média felület miatt, amik egy adott oldal mellett kötelezték el magukat a másik kárára, vagy épp ellenkezőleg, függően az anyaországtól, vagy a tulajdonostól. Ám mindezektől függetlenül a nézőpontok és az értékelések egyetértenek abban, hogy a Líbiában zajló válság új fordulatot vett a szíriai forgatókönyv felé közeledve, a közvetítőkön kereszül vívott háború [proxy háború] és a nemzetközi erők beavatkozása immár realitás, és kint a terepen a Líbiában folyamatosan zajló konfliktus közepette ez már valós ügy, amit senki nem tagadhat el, tartozzon bármelyik táborba is.
A tunéziai álláspont a maga részéről semlegesséhez ragaszkodónak tűnik a Líbiában küzdő mindkét fél irányában, hangoztatva, hogy Tunézia ugyanakkora távolságot tart a különböző felektől, függetlenül a török elnök látogatásátóláz országba az elmúlt héten, illetve a nyilatkozataitól országába való visszatértekor a tunéziai támogatásról a török döntés irányába, hogy az Fāyiz as-Sarrāğ kormányát megsegítendő beavatkozik.
Az érkezők ügye és mások.
Tunézia, amely úgy tűnik, hogy a legkisebb a szomszédos országok között és az utóbbi időben legkisebb jelenlévő térségbeli erő a líbiai kérdésben, nem a legkevésbé érintett, hanem épp ellenkezőleg. Valójában megnövekedett a Líbiából Tunéziába jövők száma, mely egyes becslések szerint 25 és 50 ezer között ingadozik. Ahogy bonyolódott a biztonsági helyzet egyre jobban, jócskán megnövekedett a Tunéziába érkezők száma, ez pedig biztonsági, logisztikai és anyagi felkészültséget követel, hogy képesek legyünk fogadni ezt a számot.
S akkor még nem is szóltunk a Líbiában zajló küzdelem hatásairól a tunéziai gazdasági helyzetre, mely ügy már 2011 óta megkezdődött, ahogy ugyanerre a témára rámutatott az Afrikai Fejlesztési Bank egy 2011-ben kelt jelentése, mely kiemelte a Líbiában dúló válság hatását a tunéziai gazdaságra különböző szinteken a kereskedelemben, a turizmusban, az ingatlanpiacon, az energatikában, vagy akár az élelmiszer és közlekedési árakban, a költségvetési egyensúlyban, s logikus és megerősített módon a GDP-ben. Valóban, a Világbank egyik 2017-es jelentése szerint a líbiai válság felelős a tunéziai gazdaság 24%-os lassulásáért 2011 és 2015 között. Ez nagyjából egyenlő évi 880 millió dollár elvesztésével, vagy a GDP 2%-ával 2015-ben. Érdemes felidézni, hogy a veszteség a líbiai válság közvetett hatásai miatt áll elő, amit az a privát és turisztikai beruházásokra gyakorol, a tuniéziai munkavállalók kisebb számára Líbiában, a kormány megnövekedett biztonsági költségeire, valamint a líbiai kötések visszaesésére Tunéziában.
Belső megosztottságok
Tunéziának szintén foglalkoznia kell belső törésvonalaival, melyek sokkal inkább nyúlnak vissza ideológiai és nézetrendszerbéli elkötelezettségekhez, mint a Tunézia érdekében elfoglalt álláspontokhoz. Az ideológiai pártok és mozgalmak támogatása szétszakította Fāyiz as-Sarrāğ kormányát, melyet nemzetközileg is elismernek és mögötte őszintén kimondva ott van Törökország, még ha némi katari támogatással is, vele szemben pedig ott van Halīfa Ḥaftar, aki egyiptomi és emirátusi támogatást élvez és Oroszország is támogatja. Világos, hogy aki az “Ihwān-hoz” [Muszlim Testvériség] húz Tunéziában az Fāyiz as-Sarrāğot támogatja, aki pedig ellene, az Halīfa Ḥaftar-t.
Ezeknek a megosztottságoknak a véleményalkotás, önkifejezés, és önálló álláspont szabadságán belül kell maradnia (bár úgy kéne legyen, hogy mindent teljesen háttérbe szorít a Tunézia java mögötti kiállás, ám sajnos Tunéziában a polarizáció ügye mind a mai napig fennáll), ahogy akár az adott politikai állásfoglalás is, anélkül, hogy az hivatalos állásponttá fejlődne, bármit is halmozott fel a kormány, vagy a korábbi kormányok és bármilyen döntéseket is hoztak, mert országunk érdeke abban áll, hogy ugyanolyan távolság legyen a egymással küzdő két féltől Líbiában, illetve az azon való munkálkodásban, hogy helyreálljon az országban [Líbiában] a béke és a stabilitás és megőrizzük a lehetőségét a tárgyalóasztalhoz való visszatérésnek. A leggyorsabb és minden fél számára legkevésbé káros megoldás a hozzájárulás a líbiai átmenethez és Líbia újjáépítéséhez, márha abban jut nekünk szerep. Ha megvizsgálunk minden érintettet a líbiai kérdésben, akkor bizony ők a maguk érdekei védelmében avatkoznak be, de azt találjuk, hogy Tunézia az, aki biztonságilag és gazdaságilag leginkább károsult az ott dúló folyamatos harcok miatt… Így tehát megfelelőbb számunkra, hogy aktív és pozitív szerepet vállaljunk a líbiai helyzetben, mely előtérbe helyezi a két ország érdekét, hogy ne jöjjön el az a nap, amikor azon gondolkozunk honnan jön a füst, miközben hozzájárulunk a tüzek gyújtásához.
Arwā al-Ka‘lī
Aṣ-Ṣabāḥ heti magazin
مع اشتعال النيران في ليبيا.. الدخان “يخنق” تونس
30 ديسمبر 2019 09:13
إن متابعة التطورات الحاصلة في ليبيا يشكل تحديا حقيقا لتعدد المواقف والأحلاف المتضادة واصطفاف عدد من وسائل الإعلام الدولية إلى جانب هذا الطرف على حساب الطرف الآخر أو العكس بحسب الدولة المالكة أو صاحب رأس المال. ولكن الرؤى والتحليلات بالرغم من ذلك تتفق على أن الأزمة في ليبيا أخذت منعرجا جديدا نحو الاقتراب من السيناريو السوري وباتت الحرب بالوكالة ومشاركة القوى الدولية فعليا وعلى الأرض في الصراع الدائر في ليبيا أمرا واقعا لا يمكن لمن يقف في هذا الصف أو ذاك أن ينكره
الموقف التونسي من جهته بدا متمسكا بالحياد تجاه الشقين المتصارعين في ليبيا استنادا إلى أن تونس تقف على نفس المسافة من مختلف الأطراف، بالرغم من زيارة الرئيس التركي إلى البلاد منتصف الأسبوع الماضي وتصريحاته عند عودته إلى بلده من دعم تونسي لخيار تركي بالتدخل لدعم حكومة فايز السراج
ملف الوافدين وغيره
تونس التي تبدو أقل بلدان الجوار وقوى الإقليم إدلاء بدلوهم في الملف الليبي في الفترة الأخيرة ليست أقلها تأثرا بل بالعكس. فقد تزايدت بالفعل أعداد الوافدين الليبيين على تونس مع توقعات بأن تترواح أعدادهم بين 25 ألفا و50 ألف وافد. وإذا ما تعقدت الأوضاع الأمنية أكثر ودفعت أعدادا أكثر إلى القدوم إلى تونس فذلك يستوجب استعدادات أمنية ولوجستية ومادية تمكننا من استيعاب هذه الأعداد
ناهيك عن تبعات الصراع في ليبيا على الوضع الاقتصادي التونسي وهو أمر قد بدأ منذ 2011 مثلما أشار تقرير حول الموضوع نفسه في 2011 عن البنك الإفريقي للتنمية والذي أبرز أن الأزمة في ليبيا تؤثر في الاقتصاد التونسي على مستويات عدة في التجارة والسياحة والاستهلاك والطاقة وحتى أسعار المواد الغذائية والنقل ونسبة البطالة وميزان الدفوعات ومن المؤكد والمنطقي الناتج المحلي. بل إن الأزمة الليبية مسؤولة بحسب البنك الدولي في تقرير صادر سنة 2017 عن 24 % على تباطؤ النمو الاقتصادي في تونس خلال الفترة 2011 – 2015. أي ما يعادل خسارة تبلغ 8.8 مليارات دينار تونسي أي ما يعادل 880 مليون دولار أمريكي سنويا أو حوالي 2% من إجمالي الناتج المحلي لعام 2015. ويفيد التقرير أنها خسارة مدفوعة بالتأثيرات غير المباشرة للأزمة الليبية على الاستثمار الخاص والسياحة، وانخفاض التحويلات من العمال التونسيين في ليبيا وزيادة الإنفاق الأمني الحكومي وانخفاض القوة الشرائية لليبيين في تونس
عودة الأمن أولوية
وضعت التحديات الأمنية التي عرفتها تونس خلال سنة 2015 ثقلها على المالية التونسية بتزايد النفقات المتجهة نحو دعم الأمن وحماية البلاد من الهجمات الإرهابية التي تراجع نسقها بشكل كبير. ولكن اندلاع حرب تشارك فيها قوى دولية في ليبيا سيعيد الملف الأمني إلى الحضور بقوة، فيعني ذلك ضرورة مزيد تعزيز الدفاعات الأمنية وحماية مجالاتنا الجوية والبرية والبحرية لا من تسلل المقاتلين إلى بلادنا فقط بل من أن تنتهك إحدى الدول المعنية بالصراع مجالاتنا، خاصة إذا أردنا أن نتمسك بموقف الحياد فعلا
الانقسامات الداخلية
على تونس أن تتعامل أيضا مع انقساماتها الداخلية التي تستند إلى انتماءات إيديولوجية وفكرية أكثر منها إلى مواقف نابعة من المصلحة التونسية فتدعم أحزاب وتيارات فكرية شق حكومة فايز السراج المعترف بها دوليا ومن ورائها تركيا اليوم بشكل معلن وصريح أو حتى المساندة القطرية مقابل خليفة حفتر الذي يحظى بتأييد مصري إماراتي ودعم روسي، فمن الواضح أن من يتعاطف مع «الإخوان» في تونس يدعم فايز السراج ومن يناهض ذلك يدعم خليفة حفتر
هذه الانقسامات الداخلية يجب أن تبقى في سياق حرية التعبير والرأي وحرية اتخاذ موقف شخصي (مع أنه كان من المفترض وضعها جانبا تماما والاصطفاف وراء خير تونس إلا أن مسألة الاستقطاب في تونس مازلت متواصلة) أو حتى حزبي معين دون أن تتطور إلى التحول إلى موقف رسمي مهما كانت تركيبة الحكومة أو الحكومات القادمة وخيارتها لأن مصلحة بلادنا تكمن في الوقوف على نفس المسافة من المتصارعين في ليبيا والعمل على إحلال السلام والاستقرار في البلاد والحفاظ على إمكانية العودة إلى طاولة الحوار، الحل الأسرع والأقل ضررا لجميع الأطراف والمساهمة في دعم الانتقال الليبي وإعادة إعمار ليبيا، إن كان لنا نصيب فيه. ولو تفحصنا كل المعنيين بالشأن الليبي فإنهم يتدخلون حماية لمصالحهم ولكننا نجد أن تونس هي أكثر تضررا أمنيا واقتصاديا من استمرار نيران الصراع هناك.. والأنسب لنا أن نتخذ موقفا فاعلا وإيجابيا من الوضع في ليبيا يضع مصلحة البلدين في المقدمة حتى لا يأتي يوم نتساءل فيه عن مصدر الدخان ونكون من المساهمين في إشعال النيران
أروى الكعلي
جريدة الصباح الاسبوعي