https://www.almayadeen.net/articles/ماذا-تريد-إسرائيل-من-أذربيجان
Muḥammad Farağ Forrás: al-Mayadeen net 2021 október 4 13:43
“Izrael” számára Azerbajdzsán nem pusztán gazdasági fogyasztót jelent, minthogy földrajzilag 700 km-es határa van Iránnal.
“Izrael” 1993-ban nyitott követséget Azerbajdzsánban, pontban Bakuban. Ezután a diplomáciai képviseletre tett lépés után megsokasodtak a hivatalos és a nem-hivatalos látogatások, köztük egy találkozó Netanyahu és Azerbajdzsán akkori elnöke, Haydar Aliyev között. Ezután számos látogatásra került sor, köztük Peres látogatására fiához, Ilham Haydar Aliyevhez 2009-ben, ami tárgyalásokat is magába foglalt Azerbajdzsán ellenőrzéséről Nagorno-Karabah fölött, illetve az együttműködés beindításáról a gazdaság és a kultúra területein. Ennek kapcsán kérdezhetjük: Mit akar “Izrael” Azerbajdzsántól?
Először: Azerbajdzsán nem pusztán gazdasági lehetőséget jelent “Izraelnek”, mint fegyverei és katonai szolgáltatásai importőre, mely utóbbiak kiképzést és tanácsadást jelentenek. Épp így biztonsági rendszerek vásárlását, melyek a bakui reptérre érkeztek. A feltörekvő közép-ázsiai köztársaságoknak át kellett értékelniük régi szovjet számításaikat azok szétesése után, vagy gyakorlatban fel kellett azokat váltani. Ezen országok közül volt, amelyik “türelemmel volt” a nehéz alku megkötésére az együttműködés újraindításáról a Putyin vezette új Oroszországgal. Mások (Azerbajdzsán) az amerikai érdek szerint átalakuló világban lehetőséget láttak a “nyerő oldal” felé való nyitásra és annak partnerei felé. Nagy sietséggel ajánlkozott az együttműködés erősítésére a Megszálló Entitással [“Izraellel” – Amaraia], dacára a később megkötött számos fegyvervásárlási megállapodásnak Oroszországgal.
A Sibri Center szerint Azerbajdzsán fegyverei 69%-át importálta “Izraelből” a 2016-2020 közti időszakban, illetve a 2020. évi összecsapások során. Örményország vissza is hívta nagykövetét “Izraelből” tiltakozva az Azerbajdzsánnak nyújtott izraeli támogatás ellen fegyverekben, amit az ellene a harcmezőn fel is használt.
Másodszor: “Izrael” számára Azerbajdzsán nem pusztán gazdasági vásárlót jelent, minthogy földrajzilag 700 km-es határa van Iránnal. Ez lehetőségét jelent “Izrael” számára a kémkedésre és a kibernetikai háborúra. Számos kutatás rámutatott, hogy az Iránnal közös határt figyelő drónok izraeli gyártmányúak és izraeli jelzéseket viselnek.
“Izrael”, ami ostromgyűrűben érzi magát északról (Ḥizb Allah és Szíria), délről (Gáza) és aggódik, hogy nincs messze Jementől és Iraktól, próbál ellengyűrűt kialakítani Irán ellen számos fronton, kezdve az öbölállamokkal, s nem is Azerbajdzsánnal érve véget, vagy Iraki-Kurdisztán régióval, ahol provokatív kísérletei sorában egy konferenciát tartott.
Harmadszor: “Izrael” olajszükségletei többségét két alapvető forrásból importálja. Ezek az Iraki-Kurdisztán régió és Azerbajdzsán. Mind a kettő a török “Ceyhan” kikötő felől érik el. A “Trading Economics” weboldal szerint “Izrael” 2020-ban 1,3 milliárd dollár értékben importált olajat Azerbajdzsánból, míg 2019-ben 434 millió dollár értékben. “Izrael” átlagosan olajszükségletei 30-40%-át importálja Azerbajdzsánból.
Negyedszer: “Izrael” terve arra alapul, hogy a lehető legtöbb ponton áttörést érjen el, melynek célja a globális elismertség. Legnagyobb igénye pedig erre a kísérletre az iszlám világ. Azerbajdzsán, ami 1993 óta lát vendégül izraeli nagykövetséget, nem nyitott követséget ott [Izraelben], tartva az iszlám világ felől jövő nyomástól Kapcsolatai pontos részletei “Izraellel” titkosak maradtak, ám nemrég, ezév augusztusában kereskedelmi árucsere irodát nyitott “Tel-Avivban”. “Izrael” pedig arra játszik, hogy ez lesz a nyitánya a követség megnyitásának.
Lényegében az izraeli és az azeri felek egy négyoldalú tengely kialakítására építettek, mely magába foglalná Georgiát és Oroszországot is, szembeszállva a szír-iráni-orosz-örmény tengellyel. Ám úgy tűnik, az előző szövetség reményei aggodalmat váltottak ki Törökországból, hogy így elveszíti követőit az iszlám világban (ami pedig központi szerepet tölt be terveiben a térségben), illetve, hogy Georgia nem lesz képes eltávolodni az orosz fenntartásoktól.
A iráni-azeri határnál lévő bonyodalmak világosan felfedték Irán számára a külpolitikai ambíciókat, mely nem felekezeti alapokra épít, hanem az “Izrael” ellenségeitől jövő szándékukban jelenik meg. Amikor tehát egy olyan ország, aminek lakossága 85%-ban síi, szövetséget köt “Izraellel” annak jussa az iráni érzületekből nem is lehet más, minthogy az ellenség.
————————————————————————————————————————
E cikk fent említett nézetei nem feltétlenül egyeznek az al-Mayydeen véleményével, hanem kizárólag annak tulajdonosa véleményét fejezik ki.
————————————————————————————————————————
Muḥammad Farağ
Jordánia kutató és író. Tőle jelentek meg a következők: “Kapitalizmus és az új hierarchia modelljei”, “A külföldi finanszírozás veszélyei – nem-kormányzati központok és szervezetek”, illetve “Az elszigetelt politika gyökerei”
ماذا تريد “إسرائيل” من أذربيجان؟
محمد فرج المصدر: الميادين نت 4 تشرين اول 13:43
أذربيجان بالنسبة إلى “إسرائيل” ليست زبوناً اقتصادياً فقط، فهي تمتلك جغرافياً حدوداً بطول أكثر من 700 كم مع إيران.
في العام 1993، افتتحت “إسرائيل” سفارتها في أذربيجان، وتحديداً في باكو. تسارعت الزيارات الرسمية وغير الرسمية بعد خطوة التمثيل الدبلوماسي، ومنها لقاء نتنياهو والرئيس الأذربيجاني آنذاك حيدر عالييف في العام 1997، ولحق بها عدد من الزيارات، منها زيارة بيريز للابن إلهام حيدر عالييف في العام 2009، والتي شملت الحديث عن سيطرة أذربيجان على ناغورنو كاراباخ وتفعيل التعاون في المجالات الاقتصادية والثقافية. وفي هذا الإطار، نسأل: ماذا تريد “إسرائيل من أذربيجان”؟
أولاً: تشكل أذربيجان فرصة اقتصادية لـ”إسرائيل” كمستورد للسلاح والخدمات العسكرية من تدريب واستشارات، وكذلك شراء الأنظمة الأمنية التي وصلت إلى مطار باكو. كانت جمهوريات آسيا الوسطى الناشئة بحاجة إلى إعادة تأهيل المعدات السوفياتية القديمة بعد التفكك أو عملياً استبدالها. من هذه الدول من “صبر” على انقضاء العقد الصعب لإعادة التعاون مع روسيا الحديثة بقيادة بوتين، وأخرى (أذربيجان) رأت في تغير العالم لمصلحة الأميركي فرصة للانفتاح على “الطرف المنتصر” وأعوانه، وبادرت بسرعة كبيرة إلى تعزيز التعاون مع كيان الاحتلال، على الرغم من تعاقدها لاحقاً في أكثر من صفقة سلاح مع روسيا.
وبحسب مركز سيبري، استوردت أذربيجان 69% من سلاحها من “إسرائيل” خلال الفترة الممتدة بين 2016-2020. وخلال الاشتباكات العسكرية في العام 2020، استدعت أرمينيا سفيرها من “إسرائيل” احتجاجاً على الدعم الإسرائيلي لأذربيجان بالسلاح، والذي استخدم في ساحات المعارك ضدها.
ثانياً: أذربيجان بالنسبة إلى “إسرائيل” ليست زبوناً اقتصادياً فقط، فهي تمتلك جغرافياً حدوداً بطول أكثر من 700 كم مع إيران. يشكل ذلك فرصة بالنسبة إلى “إسرائيل” للتجسس والحروب السيبرانية. ويشير عدد من الأوراق البحثية إلى أن مسيّرات المراقبة على الحدود مع إيران ذات بصمة وصناعة إسرائيلية.
“إسرائيل” التي تشعر بأنها محاصرة من الشمال (حزب الله وسوريا)، ومن الجنوب (غزة)، وبقلق ليس بعيداً من اليمن والعراق، تحاول أن تفرض طوقاً مضاداً على إيران عبر مساحات متعددة، ابتداء من دول الخليج، وليس انتهاء بأذربيجان وإقليم كردستان في العراق، الذي دلّ المؤتمر الأخير على محاولاتها الحثيثة فيه.
ثالثاً: تستورد “إسرائيل” معظم احتياجاتها من النفط من مصدرين أساسيين، هما إقليم كردستان العراق وأذربيجان، وكلاهما يصلها عبر ميناء “جيهان” التركي. وبحسب موقع “trading economics”، استوردت “إسرائيل” ما قيمته 1.3 مليار في العام 2020 من نفط أذربيجان، و434 مليون دولار في العام 2019. في المعدل، تستورد “إسرائيل” 30-40% من احتياجاتها من النفط من أذربيجان.
رابعاً: تقوم خطة “إسرائيل” على كسب أكبر عدد من النقاط بهدف تحقيق الاعتراف العالمي بها، وهاجسها الأكبر في هذه المحاولة هو العالم الإسلامي. أذربيجان التي استضافت السفارة الإسرائيلية منذ العام 1993، لم تفتتح سفارة لها هناك، قلقاً من ضغط العالم الإسلامي، وأبقت على تفاصيل علاقتها الدقيقة مع “إسرائيل” سرية، ولكنها مؤخراً، في آب/أغسطس من العام الحالي، افتتحت مكتباً للتبادل التجاري في “تل أبيب”، وتراهن “إسرائيل” على أن يكون ذلك تمهيداً لافتتاح السفارة.
في الأساس، راهن الطرفان الإسرائيلي والأذربيجاني على تشكيل محور رباعي يضم إليه أيضاً جورجيا وتركيا في مواجهة محور سوري إيراني روسي أرميني، ولكن تبدو ملامح التحالف الأول هشة مع قلق تركيا من خسارة حضورها في العالم الإسلامي (الذي يشكل نقطة المركز في مشروعها في المنطقة)، وعدم قدرة جورجيا على الذهاب بعيداً عن التحفظات الروسية.
كشفت التوترات على الحدود الأذربيجانية الإيرانية بوضوح ملامح السياسة الخارجية لإيران، والتي لا تقوم على أسس مذهبية، وإنما تحدد بوصلتها انطلاقاً من العداء لـ”إسرائيل”، فعندما تتحالف دولة يشكل فيها المكون الشيعي 85% من سكانها مع “إسرائيل”، لا يكون نصيبها من الشعور الإيراني إلا العداء!
—————————————————————————
إن الآراء المذكورة في هذه المقالة لا تعبّر بالضرورة عن رأي الميادين وإنما تعبّر عن رأي صاحبها حصراً
———————————————————————————————
كاتب وباحث أردني، صدر له “الرأسمالية وأنماط الهيمنة الجديدة”، “مخاطر التمويل الأجنبي – المراكز والمنظمات (غير الحكومية)”، جزر السياسة المعزولة.